İŞE İADE DAVASI
- İşe İade Davası Nedir?
- İşe İade Davasını Kimler Açabilir?
- İşe İade Davası Hangi Sürede Açılmalıdır?
- İşe İade Davası Sonucunda Feshin Geçerliliğine Karar Verilirse Ne Olur?
- İşe İade Davası Sonucunda Feshin Geçersizliğine Karar Verilirse Ne Olur?
- İşçinin İşverene Başvuruda Bulunması
- İşçinin İşe Başlatılması
- İşçinin İşe Başlatılmaması
1.İşe İade Davası Nedir?
Uygulamada işe iade davası olarak anılsa da aslında İş Kanunu m. 20 uyarınca açılacak davanın konusu, feshin geçersizliğinin tespitidir. Zira işçinin işvereni işe iadeye zorlaması mümkün değildir. İşveren feshin geçersizliğinin tespiti halinde, işçiyi işe başlatmak yerine iş güvencesi tazminatı ile boşta geçen süreye ilişkin ücretini ödeme yaptırımını seçebilir.
İş Kanunu m. 20/2: “Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.”
2.İşe İade Davasını Kimler Açabilir?
İşe iade davasını İş Kanunu m. 18 uyarınca iş güvencesi hükümlerinden yararlanan işçiler açabilir. İş güvencesi hakkındaki yazımızı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
3.İşe İade Davası Hangi Sürede Açılmalıdır?
İş güvencesine tabi bir işçinin iş akdi yukarıda sayılan koşullara uyulmaksızın feshedildi ise, işçi fesih bildiriminin kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmalı, arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa 2 hafta içerisinde dava açmalıdır.
İş Kanunu m. 20/1: “İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir.”
4.İşe İade Davası Sonucunda Feshin Geçerliliğine Karar Verilirse Ne Olur?
İşe iade davası sonucunda Mahkemece feshin geçerliliğine karar verilmesi halinde, geçerli ve İş Kanunu madde 17’ye uygun bir fesih yapılmıştır. İşçi, fesih geçerli olduğundan, yalnızca koşulların oluşması halinde kıdem tazminatı ve iş akdi feshedilirken bildirim -ihbar- süresine uyulmamışsa ihbar tazminatına hak kazanır.
5.İşe İade Davası Sonucunda Feshin Geçersizliğine Karar Verilirse Ne Olur?
İşe iade davası sonucunda Mahkemece feshin geçersizliğine karar verilmesi halinde, işverene işçiyi işe iade veya tazminat ödeme konusunda seçim hakkı tanınmıştır. İşçiye bu konuda bir seçim hakkı tanınmamıştır. Ayrıca, Mahkeme de feshin geçersizliğine karar vermesi halinde, işe iade yerine sadece tazminata hükmedemez.
İş Kanunu’nun “Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları” başlıklı 21. Maddesi şu şekildedir: “İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler.
Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.”
Mahkeme, feshin geçersizliğine karar verirse, kararında işe iade ile birlikte işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek olan iş güvencesi tazminatı ve işe başlatılsa da başlatılmasa da ödenmesi gereken boşta geçen süreye ilişkin ücreti de tespit eder.
6.İşçinin İşverene Başvuruda Bulunması
İş Kanunu m. 21/6: “İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur.”
İşçinin işverene başvuruda bulunması ve işverenin işçiyi işe davet etmesine rağmen işçinin işe başlamaması halinde, işçi başvuruda bulunmamış gibi fesih geçerli hale gelir.
7.İşçinin İşe Başlatılması
İşçi işe başlatıldığında iş akdi yeniden kurulmuş olmaz, daha önce yapılmış olan sözleşmenin kesinti olmaksızın devam ettiği kabul edilir. Feshin geçersizliğine karar verilmesi halinde işçi işe başlatılsa da başlatılmasa da boşta geçen süreye ilişkin ücreti ödenmelidir. Ancak işe başlatılması halinde iş güvencesi tazminatı ödenmez.
İşçinin işe başlatıldığından söz edebilmek için işe başlamanın şarta bağlanmamış olması gerekir. Ayrıca işçinin eski işinde ve aynı koşullarda çalıştırılması zorunludur. Aksi takdirde işçinin işe başlatıldığından söz edilemez.
Eğer işveren iş akdini feshederken işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapmışsa, fesih geçersiz hale geldiğinden bu ödemeler de dayanaksız hale gelecektir. Bu nedenle, bu ödemeler, işçiye yapılacak olan boşta geçen süre ücretinden mahsup edilebilir.
İş Kanunu m. 21/5: “İşçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre yapılacak ödemeden mahsup edilir.”
8.İşçinin İşe Başlatılmaması
İşveren işçiyi başvurudan itibaren 1 ay içerisinde işe başlatmazsa, iş akdini feshetmiş olur. İşverence başlatmamaya yönelik bir irade açıklaması yapıldıysa o tarihte, yapılmadıysa 1 aylık sürenin dolduğu tarihte iş akdi feshedilmiş sayılır.
Fesihte işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödendiyse işçide kalır, ödenmediyse -koşulları varsa- ödenmesi gerekir.
İş Kanunu m. 21/5: “İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca ödenir.”
İş güvencesi tazminatı, işçinin işe başlatılmadığı tarihte muaccel olur ve faiz işlemeye başlar. Boşta geçen süre ücreti ise işçinin işverene başvurduğu tarihte muaccel olur ve faiz işlemeye başlar.
İş Güvencesi hakkındaki yazımızı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
